ข้อมูลความรู้พื้นฐาน โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 โควิด-19 (COVID-19) สำหรับประชาชน
โรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019
Coronavirus Disease 2019
โควิด-19 (COVID-19)
สำหรับประชาชน
กลุ่มเสี่ยงต่อการสัมผัส 19
1. ผู้ที่อาศัยอยู่ในประเทศจีนโดยเฉพาะเมืองอู่ฮั่น ประเทศจีน
2. ผู้ที่เดินทางเข้าไปหรือออกจากเมืองอู่ฮั่น ประเทศจีน
3. บุคลากรทางการแพทย์และสาธารณสุข
4. พนักงานขับรถไม่ประจำทาง
5. ผู้ที่มีอายุมากกว่า 50 ปีและมีโรคประจำตัวเรื้อรังเช่นเบาหวานโรคหลอดเลือดและหัวใจ
คุณสมบัติทางจุลชีววิทยา
1. อยู่ใน Coronaviridae family
2. มีเปลือกหุ้ม (enveloped) ฆ่าได้ด้วย Alcohal หรือ สบู่ / ผงซักฟอก
3. มีขนาด 80-120nm diameter (ใหญ่ที่สุดของ RNA virus)
4. (+)ssRNA virus ติดต่อได้ง่ายและพบไวรัสในกระแสเลือดได้นาน
โครงสร้างของไวรัส
กลุ่มคาร์โบไฮเดรทเป็นปุ่มๆ (spikes: S protein) ยื่นออกไปจากอนุภาคไวรัส ทําให้เมื่อดูด้วย กล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน จะเห็นเป็นเหมือน มงกุฎ (ภาษาลา ติน corona = crown)
สามารถติดเชื้อทั้งมนุษย์และสัตว์
1. ก่อโรคได้ทั้งในคนและสัตว์หลายชนิด
2. สัตว์ปีก
3. สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม (เช่น ม้า วัว แมว สุนัข ค้างคาว กระต่าย หนู อูฐ และสัตว์ป่าอื่นๆ)
4. สัตว์เลื้อยคลาน เช่น งู
5. เป็นไวรัสที่ก่อโรคได้ทั้งในคนและสัตว์โดยเฉพาะในระบบทางเดินหายใจและทางเดินอาหาร
6. แพร่จากสัตว์ไปก่อโรคในคนได้ (zoonotic infection)
ทําไมถึงระบาดในวงกว้าง
1. เพราะเป็น RNA virus จึงมีโอกาสกลายพันธุ์สูง (Mutation)
2. มีโฮสท์หลากหลายทีติดเชื้อได้ ทําให้เกิดการติดเชื้อข้ามสปชีส์ (cross-species transmission)ได้ มากขึ้น โดยเฉพาะในสถานที่ที่นําสัตว์เหล่านี้มาอยู่ รวมกันอย่างหนาแน่นเช่น ตลาดค้าสัตว์
ระยะฟักตัว
2-14 วัน แพร่โรคได้เมื่อมีอาการและอาการแสดงแล้วเท่านั้น ระยะฟักตัวเฉลี่ย 5.2 วัน (95%CI = 4.1-7.0)
การแพร่เชื้อ
ผู้ป่วย 1 ราย สามารถแพร่เชื้อให้กับคนอื่นได้ เฉลี่ย 2-4 คน ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความหนาแน่นของประชากร
ไวรัสโควิด-19 อยู่ได้นานแค่ไหน
1. พื้นผิว โลหะ แก้ว ไม้ หรือ พลาสติกได้นาน 4-5 วัน (ณ อุณภูมิห้อง)
2. อุณหภูมิ 4 องศา 28 วัน ถ้ามากกว่า 30 องศา ไวรัสจะอายุสั้นลง
3. ความชื้น มากกว่า 50% จะมีชีวิตอยู่ได้ดีกว่าที่ 30%
การทำลายเชื้อ
70-95% Alcohol (~30 วินาที)
0.5% Hydrogen peroxide (~1 นาที)
0.01% Na hypochlorite (~1 นาที)
0.23-0.47% Providine (~15 วินาที – 1 นาที)
ความร้อน > 56 องศาอย่างน้อย 20 นาที (65 องศา นาน 5 นาที)
UV-C จากแสงแดด ระยะ 3 cm นาน 15 นาที
กรด < 5 หรือ เบส > 9 (สบู่)
ช่องทางการแพร่โรค รูปแบบการระบาด: คนสู่คน
1. ละอองฝอยน้ำมูกน้ำลาย เป็น ช่องทางหลัก เชื้อขับออกทางอุจจาระได้ (SARS ~ 9-14 วัน)
2. การขยี้ตา (เชื้อผ่านเยื่อบุตา) สัมผัสใบหน้าและปาก
อาการและอาการแสดงของโรค
ไข้ ไอ เจ็บคอ นํามูกไหล คัดจมูก หอบเหนือย แน่นหน้าอก เมื่อยเนื้อเมื่อยตัว ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน
ป้องกันการสัมผัสโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (COVID-19) ได้อย่างไร?
- ล้างมือด้วยสบู่ น้ำสะอาด
- สวมหน้ากากอนามัย
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสใบหน้า
- ไม่อยู่ที่ที่มีคนเยอะหนาแน่นแออัด
- ปิดฝาชักโคีกทุกครั้งที่กดล้าง
- รับประทานอาหารปรุงสุก
- ติดตามข่าวสารอย่างมีสติ
อ้างอิงที่มา กระทรวงสาธารณสุข ดาวน์โหลดเอกสารประกอบ
